_crop_72.jpg)
ابن سینا، مردی که تا انتهای تاریخ زنده است
ابن سینا، مردی که تا انتهای تاریخ زنده است
ابوعلی سینا؛ مشهور به ابن سینا، پورسینا و شیخ الرئیس، پزشک، دانشمند، فیلسوف، منجم، نویسنده، ریاضیدان و شیمیدان بزرگ قرن چهارم هجری شمسی است. این دانشمند ایرانی در یکم شهریور سال ۳۵۹ هجری شمسی (980 میلادی) چشم به جهان گشود. ابوعلی سینا در همه علوم به ویژه پزشکی مهارت قابل توجهی داشت به همین علت او را پدر علم پزشکی نامیدند؛ از جمله آثار مهم او می‌توان به کتاب قانون در طب، کتاب شفا و دانشنامه علائی اشاره کرد. دوران تحقیق و فعالیت این دانشمند بزرگ به نام دوران طلایی اسلام شناخته می‌شود. پدرش از کودکی برای تعلیم و تربیت او تلاش بسیاری می‌کرد. او علم فقه را نزد استاد اسماعیل زاهد آموخت. پس از آن پدرش او را برای فراگیری علم منطق و هندسه نزد استاد ابوعبدالله ناتلی فرستاد. او در 10 سالگی قرآن را حفظ کرده بود و ادبیات، هندسه و ریاضیات، صرف و نحو عربی را نیز می‌دانست. کتاب‌های اصول اقلیدس، مقدمه‌ی پورفیری و المجسطی نوشته‌ی بطلمیوس از آثاری هستند که ابن سینا در کودکی، زیر نظر اساتید مختلف مطالعه کرد. ابن سینا پس از 40 بار مطالعه علم متافیزیک ارسطو با عنوان کتاب مابعدالطبیعه نتوانست مفهوم آن را درک کند و ابهامات زیادی برایش به وجود آمد ولی به کمک کتاب اغراض مابعدالطبیعه فارابی توانست آن را بفهمد و به حقیقت آن پی ببرد. او با مطالعه نوشته‌های پزشکان پیشین و در کوتاه‌ترین زمان توانست علم طب را نیز بیاموزد و در جوانی موفق شد بیماری امیر سامانی را درمان کند که به عنوان پاداش به او اجازه داده شد از کتابخانه مخصوص شاهزادگان سامانی استفاده کند و این امر باعث شد او بتواند بیشتر از قبل بر علم خود بیافزاید.
نظام فلسفی ابن سینا
نظام فلسفی ابن سینا، به طور کلی و به‌‌ویژه از لحاظ برخی اصول آن، ژرف‌ترین و ماندنی‌ترین تأثیر را بر تفکر فلسفی اسلامی پس از وی و نیز بر فلسفه اروپایی سده‌های میانه داشته است. این نظام فلسفی آمیزه‌ای است از مهم‌ترین عناصر بنیادی فلسفه مشایی - ارسطویی و برخی عناصر مشخص جهان‌بینی نوافلاطونی، در پیوند با جهان‌بینی دینی اسلامی. با وجود این، ابن سینا، پیش از هر چیز پیرو ارسطو است که درباره وی می‌گوید «امام حکیمان و دستور و آموزگار فیلسوفان ارسطاطالیس».
اما این پیروی از ارسطو، تعصب‌آمیز و کورکورانه نیست. ابن سینا، در پیروی از خطوط اساسی اندیشه‌های بنیادی ارسطو، گاه به گاه و اینجا و آنجا در ساختار تفکر مشایی نوآوری می‌کند، نکات مبهم تفکر ارسطو را روشن می‌سازد، به‌‌ویژه به تفصیل می‌پردازد و گاه برآن می‌افزاید و سرانجام می‌کوشد که به یاری عناصری از اندیشه‌های افلوطینی (پلوتینوس) و نوافلاطونی نظام فلسفی نوینی بنیاد نهد، اما رویدادهای زندگانی به ویژه مرگ زودرسش، کوشش‌های او را ناتمام و نافرجام گذاشت. ابن سینا، نظام فلسفی نوین خود را که قصد داشته است آن را به پایان برساند «حکمت یا فلسفه مشرقی» نامیده است.
درباره این فلسفه مشرقی از سوی پژوهشگران سالهاست که نظرهای بسیار اظهار شده است. این مسأله نخستین بار از سوی خاورشناس ایتالیایی نالینو در مقاله‌ای به عنوان «فلسفه مشرقی یا اشراقی ابن سینا» در نشریه ایتالیایی «مجله مطالعات خاوری» مطرح گردید. نویسنده در این مقاله نشان می‌دهد که نزد ابن سینا، سخن بر سر «فلسفه مشرقی» است نه «اشراقی».
سرانجام ابن سینا
ابن سینا در 21 سالگی نخستین اثر فلسفی خود تحت عنوان العروضیّه را به درخواست ابوالخیر عروضی نوشت. بعد از درگذشت پدر، به خدمات دیوانی روی آورد، چندین بار به وزارت رسید. از این‌رو مورد حسد دیگران قرار گرفت و مدتی زندانی شد، ولی سرانجام از زندان گریخت. چندی هم در گرگان به سر برد و به تألیف کتاب روی آورد. ابوعبید جوزجانی در این مدت نزد وی تلمذ کرد و بسیاری از کتاب‌های او را از جمله سرگذشتش را می‌نوشت. ابن سینا سپس به ری رفت، به خدمت مجدالدوله دیلمی رسید و مدت‌ها در ری ماند. از آنجا به همدان رفت و کتاب قانون را در آنجا نگاشت. ابن سینا در طول حیات خود شاگردان متعددی چون ابوالحسن بهمنیار بن مرزبان، ابوعبید جوزجانی و ابوعبدالله معصومی را تربیت کرد. او با ابوسعید ابوالخیر مباحثه‌ای داشته که بسیار مشهور است. ابن سینا در زمینه ادبیات نیز کتاب‌هایی تألیف کرده و بیش از 20 اثر فارسی به وی منسوب است که از میان آنها انتساب دانشنامه علائی و رساله نبض بدو مسلّم است. او سرانجام در سال 416 هجری شمسی (1037 میلادی) در همدان درگذشت و در همان‌جا به خاک سپرده شد. انجمن آثار ملی (انجمن آثار و مفاخر فرهنگی) در جشن یادبود هزاره او، در سال شمسی بر مزارش بنایی ساخت.. آرامگاه ابن سینا در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان واقع شده‌است. این اثر در سال 1376 خورشیدی (1997 میلادی) به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
روز 23 آگوست مصادف با اول شهریورماه، در تقویم ملی ایران، به منظور پاسداشت این پزشک نامدار، «روز پزشک و بزرگداشت ابوعلی سینا» نام‌گذاری شده است
| ابن سینا، مردی که تا انتهای تاریخ زنده است | |
| قرن چهارم هجری شمسی | |
| قانون در طب، کتاب شفا و دانشنامه علائی |
ব্যক্তিত্ব
